WASHINGTON — Zonguldak’taki maden faciasında 4 yıl önce hayatını kaybeden 30 kişinin yakınları bu kez Soma için üzülüyor ve “Umarız onların sonu bizim gibi olmaz” diyor.
Soma’daki ihmaller zinciri, tarihi geçeli yıllar olmuş oksijen maskeleri, hiçe sayılan insan hayatı. Tüm bu gerçekler, Türkiye’nin yüzüne tokat gibi çarptı. Sefaletin, geçim derdi korkusunun yeraltında kömür karasına buladığı hayatlar sonsuzlukta kayboldu.
Peki ya geride kalan 432 babasız çocuk ve anneleri. Onlara ne olacak? Acılar taze. Hem devlet, hem de sivil toplum kuruluşlarının vaatleri sayısız. Soma’da yoğun bir trafik var hala. Yakınlarını kaybedenlerin acısı hiç azalmayacak kuşkusuz, ama Soma bundan aylar sonra da bir numaralı gündem maddesi olmayacak Türkiye’de.
Bunun için çok uzağa değil, Zonguldak’taki Karadon Maden Ocağı’nda meydana gelen grizu faciasında 30 maden işçisi hayatını kaybettiği 4 yıl öncesine gitmek yeterli.
Avukat Mehmet Gök: Yakınlar maddi manevi mağdur
Zonguldak’ta Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) ait Karadon Madeni'nde 17 Mayıs 2010’da meydana gelen grizu patlamasında 30 işçi hayatını kaybetti, 11 kişi yaralandı. Ölen madencilerin yakınlarını temsil eden avukatlardan Mehmet Gök, Zonguldak’taki kazayla ilgili olarak şu ana kadar tam beş kez bilirkişi raporu hazırlandığını, yaklaşık 30 klasörün incelenmesinin uzun sürdüğünü söylüyor. Ancak Gök, Soma’da durumun farklı olduğunu, bilirkişi raporunun çok daha hızlı çıktığını ve sonrasındaki sürecin daha hızlı işleyeceğine inandığını belirtiyor. Ancak avukat Gök, Karadon Madeni mağduru ailelerin hem cezai, hem maddi, hem de manevi açıdan hala mağdur olduklarını kaydediyor.
“Devlet inşallah Soma’daki kardeşlerimize yardım eder”
Fatma Elemen, kazada 35 yaşındaki kardeşi Adem Çengel’i kaybetmiş. Elemen, taşeron sistemi devam ettiği sürece, benzer kazaların olacağı görüşünde:
“Devlet şu ana kadar hiç yanımızda olmadı ki. Şu andan sonra da olacağını tahmin etmiyorum. İnşallah Soma’daki kardeşlerimize nefes olur da belki bir nebze, sanki bizlere yapılmış kadar sevinebiliriz.”
“İnsan hayatı Çin malı değil”
“Belli bir süre geçtikten sonra bizler, acıları yaşayanlar unutmaz. Hala bir ambulans geçse, siren çalsa tüylerimiz diken diken. Oradaki insanlar daha ağır. Oradakiler tekrar madene girip çalışmak zorundalar. Çünkü bu bir kısır döngü” diye konuşan Fatma Elemen, olay sonrası susturulmaya çalışıldıklarını söylüyor: “Kağıt imzalatmaya çalıştılar reddettik. Hala da reddediyoruz. Çünkü insan hayatı Çin malı değil.”
“Soma kader değil, bile bile infaz”
Olay günü madene inen asansörün bakıma alındığının da ortaya çıktığını söyleyen Elemen, “Bu kader değil. Kaderde kaza var, kaderde müsemma var. Kader olur, anlarsınız kader olsa. Bu, bile bile infazdır. Hele 301 kişi, bile bile infaz. Bizimkiler de aynı. Kaza ‘geliyorum’ diyor. Daha önceden gazdan etkilendiği herkese bildirilmiş. Ötmesin, yukarı haber verilmesin diye sensörlerin yerini değiştiriyorsun” diye konuştu.
Amerika’da 1,5 Milyon Dolar, Türkiye’de 15 bin lira
Açılan ceza davasında 5 kez bilirkişi raporu alındı. Tazminat davalarında ise eşlere 40 bin, çocuklara 20'şer bin, kardeşlere de 6'şar bin TL ödendiği iddia edildi. Ancak ölen işçilerden Adem Çengel’in ablası Fatma Elemen, sadece eşlere tek sefer ödenen 10’ar bin lira dışında herhangi bir yardım yapılmadığını söylüyor.
Oysa Karadon Madeni’yle aynı yıl, 2010 yılında Amerika’nın Batı Virginia eyaletindeki Upper Big Branch madeninde yaşanan kazada kayıp sayısı neredeyse aynıydı. 29 madencinin ölümüne yol açan kazayla ilgili soruşturma iki yıl sürdü ve işletmeci şirket Massey Energy suçlu bulundu. Bu, şirketin iş hayatını bitiren karar oldu ve madeni devralan Alpha Natural Resources kazada ölenlerin ailelerine 1’er buçuk milyon dolar, toplamda 209 milyon dolar tazminat ödedi. Upper Big Branch madeninin ağzı bir daha girilmemek üzere beton duvarlarla örüldü. İhmalle suçlanan şirketin bazı yöneticileri de 2 yıldan 3 buçuk yıla kadar hapisle cezalandırıldı.
Avukat Mehmet Gök, Karadon madeninde yakınlarını kaybedenlerin açtığı tazminat davasının sonunda kurban çocuklarına 20’şer bin, eşlerine ise 40’ar bin TL verilmesi kararlaştırıldığı, ancak temyize gittiklerini belirtiyor. Kazayla ilgili olarak açılan ceza davası ise henüz sonuçlanmadı.
