ANKARA — Adalet ve Kalkınma Partisi ise, Meclis'teki çoğunluğuyla tek başına HSYK'yı sil baştan değiştirecek yasa teklifli yasalaştırma adımını sürdürüyor. Sıradaki adım TBMM Genel Kurulu'nda kabul ve ikinci adım ise Cumhurbaşkanlığı onayı da tamamlanırsa HSYK, önemli ölçüde Adalet Bakanı'nın kontrol mekanizması altıma girecek.
Cumhurbaşkanı Gül, Pazartesi muhalefet liderlerinin ardından Başbakan Erdoğan ile Çankaya Köşkü'nde görüştü. Gül'ün, HSYK teklifi eğer mevcut haliyle yasalaşırsa, veto sinyali verdiği iddia edildi. Bunun üzerine Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ile AKP Grup Başkanvekili Nurettin Canikli tarafından salı günü siyasi parti grupları ziyaret edilerek, Anayasa'nın HSYK ile ilgili 159'ncu maddesinde uzlaşma ile değişiklik çağrısı yapıldı.
Hükümet cephesinden yapılan bu çağrıya ilk günden MHP, ret yanıtı verdi. BDP ise, uzlaşma masasına oturacaklarını açıkladı. Ancak CHP, öncelikle komisyondaki HSYK teklifinin AKP tarafından geri çekilmesini ve yolsuzluk soruşturmasına devam edilmesi ön şartlarını ileri sürdü.
CHP'nin HSYK teklifiyle ilgili ‘samimiyet göstergesi’ olarak şart koymasına rağmen AKP teklifi geri çekme veya en azından görüşmelere ara verme ya da yavaşlatma amacıyla alt komisyona çekmek gibi olası adımlardan hiç birini atmadı.
Muhalefet, HSYK teklifiyle ilgili "anayasaya aykırılık" tezini ileri sürerken, Adalet Komisyonu'nu toplantıya çağırdı.
Meclis Başkanı Cemil Çiçek de, muhalefet milletvekillerince yapılan yazılı başvuru üzerine Adalet Komisyonu'nun toplanması için Komisyon Başkanı Burhan Kuzu'ya resmi yazı gönderdi. Çiçek'in müdahalesi nedeniyle Adalet Komisyonu'nunda Meclis İç Tüzüğü uyarınca HSYK yasa teklifi görüşülecek. Ancak HSYK teklifi, bugün Adalet Komisyonu'nda kabul edilince Anayasa Komisyonu'ndaki görüşme fiilen ''kadük'' olacak.
HSYK'da ilk müdahale teklif yasalaşmadan yapıldı
Bu arada Adalet Bakanı Bekir Bozdağ başkanlığında HSYK Genel Kurulu ilk toplantısını ise gerçekleştirdi. HSYK Başkanı sıfatıyla Bozdağ'ın önerisiyle HSYK tarafından 26 Aralık'ta yapılan açıklamada imzası olan 2 üye, hakim-savcı atamaları ile görevden alma kararlarından sorumlu Birinci Daire'den gönderildi. Böylece HSYK Genel Kurulu kararıyla Birinci Dairesi üyelerinden Ahmet Berberoğlu İkinci Daire'ye; Bülent Çiçekli Üçüncü Daire'ye geçirildi. İkinci Daire'den Halil Koç ile Üçüncü Daire'den Rasim Aytin ise artık Birinci Daire üyesi oldu. Sonuçta, görev alanı kapsamında hakim ve savcılarla ilgili tüm atama ve nakletme işlemleriyle karar verme yetkisindeki HSYK Birinci Dairesi'nin üye yapısı itibariyle 'muhalif' isim kalmadı.
Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kenan İpek'in de üyesi olduğu HSYK Birinci Dairesi'nin yapısındaki değişikliklerin ardından ise hükümet ukdesinde hakim-savcı atamaları yapabilme yolu açıldı.
Bunun yanı sıra AKP, Adalet Komsiyonu'ndaki teklif ile mevcut kanunda 22 kişilik HSYK Genel Kurulu'na verilmiş yetkileri HSYK Başkanı, dolayısıyla Adalet Bakanı'na veren düzenlemeyi yasalaştırmak için komisyondan geçirmiş oldu.
Gözler Köşk'te
Şimdi Adalet Komisyonu'nda bugün kabul edilmesinin ardından komisyon raporu yazımı ve muhalefet partilerine ait şerh metinleriyle birlikte yasa teklifi, TBMM Genel Kurulu'na sevk edilecek. AKP'nin gündemi belirleyecek Danışma Kurulu çoğunluğuna da sahip olması dolayısıyla parti tutumuna bağlı olarak teklif, tahminden gelecek hafta Çarşamba günü TBMM Genel Kurulu'ndaki görüşülecek.
Meclis'ten sandalye sayısı itibariyle yasalaştırma sürecinde ezici çoğunluğa sahip olan AKP, görüşmelerdeki tansiyona bağlı olarak teklifi kısa sürede Meclis'ten geçirecek. Gerekli görülürse Adalet Komisyonu'ndaki olduğu gibi Meclis Genel Kurulu da hafta sonu çalıştırılacak.
Kritik aşama ise, Çankaya Köşkü. Meclis'te kabul edilmesinin ardından yasalaşma süreci Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün onayı ile tamamlanabilecek. Selefi 10.Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in aksine veto yetkisini kullanmamasına dikkat çeken Gül'ün, HSYK ve yargı mekanizmasını değiştirecek bu yasal düzenleme masasına geldiğinde ne yapacağı merak konusu.
7 günlük maraton yaşandı
İlk gün 11, ikinci gün 10, üçüncü gün 12, dördüncü gün 8,5, beşinci gün 8,5, altıncı gün 7,5 saat ve yedinci gün 5 saat toplam 62,5 saatlik çalışma yapıldı.
İlk halinde teklif 52 maddeden oluşuyordu. Tekliften 4., 5., 12., 17., 25., 43., 46. ve 47. maddeler geri çekildi. Tekliften 8 madde çıkarılmış oluken, teklife 3 madde eklendi. Böylece teklif, 47 madde oldu.
Cuma günü başlayan görüşmelerde, pazar günü maddeler üzerindeki müzakereye geçilebildi.
Pazar günü, görüşmeler ertesi günün ilk saatlerine de sarktı. Görüşme maratonu gece yarısı sonrasında hızlandı. Komisyona 52 madde sunulmuş teklifteki 4'ncü ile 5'nci maddeler AK Parti tarafından geri çekildi ve böylece teklif 50 maddeye düştü. Görüşmeler sona erdiğinde ilk 10 madde değerlendirilmiş oldu.
Pazartesi günü ise, kavgasız ama tartışmalı görüşmeler yaşandı.
Teklifteki 11'ci madde, iktidar önergesiyle değiştirilerek kabul edildi. Ardından AK Parti, 12'ci maddeyi geri çekti. Önceki görüşmelere kıyasla maddeler üzerinde muhalefetten söz alan vekil sayısı azalınca süreç hızlandı. İktidar 17'nci maddeyi de geri çekti. Görüşmeler kapanmadan hemen önce 25'nci maddede geri çekildi. Böylece teklif, 47 maddeye düştü.
Salı günü ise, AKP önergesiyle teklife bir yeni madde eklendi. Böylece teklif 48 madde oldu. Görüşmelere yeni madde ile başlandı ve ardından teklifteki 26'ncı maddeden devam edildi.
Çarşamba günü, görüşmelere 34'ncü maddeden başlandı. Görüşmelerde 46'ncı madde tekliften geri çekilerek, oturum tamamlandı.
Perşembe günü, AKP önergeleriyle pek çok maddede değişiklik yapıldı. Görüşmelere 47'nci madden başlandı. Ancak 47'nci madde geri çekildi. Görüşmelerde iki yeni madde eklemesi yapıldı. Teklif saat 19.12'de kabul edildi.
HSYK'da neler değişecek?
Komisyon'da HSYK yapısıyla ilgili çok önemli düzenlemeler kabul edildi:
HSYK Başkanının görevleri arasına, 'hakim ve savcılar hakkında araştırma, inceleme ve soruşturma yapılmasına yer olmadığına ilişkin işlemlere olur vermek' ifadesi ekleniyor. Mevcut kanuna göre, HSYK Başkanı, 'ilgili daire teklifi üzerine, hakim ve savcılar hakkında denetim, araştırma, inceleme ve soruşturma yapılmasına ilişkin işlemlere olur vermek' yetkisine sahipti. Şimdi HSYK Başkanı, artık 'olur vermek veya olur vermemek' yetkisi yanında 'yer olmadığına' da karar verebilecek. Adalet Bakanı, HSYK Teftiş Kurulu Başkanı'nı başkan yardımcılarını ve genel sekreter yardımcılarını atama yetkisine sahip olacak.
HSYK Teftiş Kurulu Başkanı ve Başkan yardımcıları mevcut kanunda Genel Kurul tarafından atanıyordu. Artık Bakan tarafından atanacak.
HSYK, Genel Kurulu'nun toplantı günlerini dahi artık kendisi belirleyemeyecek. Kurul toplantılarına Bakan karar verecek.
HSYK üyelerinin disiplin soruşturma yetkisi de Adalet Bakanı'na geçecek. Kovuşturma ise genel kurul tarafından yapılacak.
Mevcut kanunda HSYK Başkanvekili'ndeki merkezi sınavla alınan personelin atanmasına ilişkin düzenleme değiştiriliyor. Merkezi sınavı geçenlerin, bakan tarafından oluşturulacak üç kişilik komisyon tarafından sözlü ve uygulamalı sınava tabi tutulması ve sınav sonuçlarına göre bakan tarafından atanması öngörüldü.
Adalet Akademisi de özerkliğini yitirecek
Yasa teklifi sadece HSYK yapısını değil bakanlığa bağlı ama özerk bir kurum olan Türkiye Adalet Akademisi'nin de yapısını değiştirecek. Peki Akademi'de neler olacak?
Türkiye Adalet Akademisi'nin Başkanı ile Başkan yardımcıları, Akademi Yönetim Kurulu'nca değil artık Adalet Bakanı tarafından belirlenecek adaylar arasından seçilecek veya atanacak.
4954 sayılı Türkiye Adalet Akademisi ile ilgili kanuna geçici madde eklenecek. Bu geçici madde, en kritik hükümlerden birisi. Geçici madde yasalaşarak yürürlüğe girdiğinde, Türkiye Adalet Akademisi'nde kim var kim yoksa görevli tüm personelin görevleri sona erecek. 10 gün içerisinde Adalet Bakanı, Türkiye Adalet Akademisi'nin üst yönetimini; 15 gün içerisinde ise Akademi için Başkan adayını Bakanlar Kurulu'na sunacak. Başkan ise Bakanlar Kurulu'nca atanacak. (Yıldız Yazıcıoğlu)
