WASHINGTON — Washington, kaçak giriş yapan bu çocukları tarifeli uçuşlarla ülkelerine göndereceğini bildirdi. Bununla birlikte Amerikan yönetimi, sayıları gittikçe artan bu çocukların yol açtığı krizle başa çıkma konusunda zor durumda kaldı. Bazıları anneleriyle, bazıları da kendi başlarına sınırdan giriş yapan çocukların büyük çoğunluğu, daha iyi yaşam umuduyla Honduras, Guatemala ve El Salvador'dan geldi. Amerikalı yetkililer, sınırdan kaçak giriş yapan çocukların sayısının bu yılın sonuna kadar 90 bini bulmasından kaygı duyuyor.

Başta Texas eyaleti olmak üzere Amerika'nın güneybatı sınırlarında yaşanan yeni kaçak göç sorunu öncekilere oranla bir hayli farklı. Her yıl yalnızca birkaç bin kaçak çocuğun sınırdan girmesine alışkın Amerikalı yetkililer, bu kadar kısa zamanda onbinlerce çocuğun ülkeye giriş yapmış olmasından dolayı şoka uğramış durumda. Ayrıca kaçak yabancılar eskiden Meksikalıyken, şimdi daha çok yoksulluk ve asayişsizliğin hüküm sürdüğü Orta Amerika ülkelerinden geliyorlar.

Krizi karmaşık hale getiren, 2008 yılında yürürlüğe giren bir yasa. Yasa uyarınca Meksika ya da Kanada dışından gelen tüm kaçak çocuklar sığınma ya da göçmenlik başvurusunda bulunabiliyor, durumları göçmenlik mahkemelerince ele alınabiliyor ve uzun süreli bir misafirliğin ardından insani gerekçelerle sığınma hakkı alabiliyor ya da ülkelerine gönderiliyorlar.

Uzmanlar da Amerika'nın, sınırlarına dayanan bu kadar çocuğu ağırlama konusunda büyük bir çelişki yaşadığına dikkati çekiyor.

Ortadoğu'daki komşu ülkelere kaçan Suriyeli mülteci kriziyle karşılaştırılmasa da Obama yönetimi güneybatı sınırlarında yaşanan bu durumu "insani kriz" diye niteliyor. Kongre'deki muhalefet üyeleri Obama yönetimini göçmenlik yasalarını uygulamada "gevşek davranmakla" suçluyor.

Cumhuriyetçi Parti'nin denetimindeki Temsilciler Meclisi, geçen yıl Senato'daki Demokratlar'ın geçirdiği kapsamlı göçmenlik yasasını onaylamaya yanaşmıyor. Yasaya destek verse de Temsilciler Meclisi'ndeki muhalefet partisi üyelerini ikna etmeyi başaramayan Obama, son olarak bu yeni krizle başa çıkabilmek için Kongre'den 4 milyar dolara yakın ödenek istedi. Ancak Kongre'nin bu talebe de olumlu yanıt vermesi beklenmiyor.

Amerikalı yetkililer, kaçak giriş yapan çocukların ülkelerindeki yoksulluk, suç ve şiddetten kaçtığının farkında. Ancak çocuklar ve onları yalnız başına bu tehlikeli yolculuğa gönderen aileler, Amerika'ya giriş yaptıkları anda kendilerine kalma izni verileceği yönündeki yanlış duyumlara inanmış, ya da bu işi rant haline getiren suç ve uyuşturucu çeteleri tarafından inandırılmış. Bu yanlış inanışa bir başka neden de iki yıl önce Başkan Obama’nın çıkardığı bir kararname. Kararname uyarınca ülkeye çocukken bir şekilde kaçak girmiş ve 2007’den bu yana Amerika’da yaşayan yabancılara, askere gitme ya da eğitimlerine devam etme koşuluyla uzun vadeli kalma izni ve belli bir süre sonra da göçmenlik başvurusu yapma izni veriliyor.

Ancak ABD İç Güvenlik Bakanı Jeh Johnson, son gelen çocukların sınırdışı edilmesinde kararlı. Bununla birlikte çocukların birer birer ABD’deki yasal göçmenlik sisteminde elenmesi, sistemde bekleyenlerin çokluğu açısından bir buçuk yıla, hatta daha ötesine sarkabilir. Kalmalarına geçici olarak izin verilen birçok kişi, mahkeme tarihlerinde duruşmaya da gelmeyebiliyor, çünkü sınır dışı edileceklerini biliyorlar.

ABD’deki mevcut göçmenlik sistemini eleştiren bir siyasetçi olan Cumhuriyetçi Partili Senatör John McCain, ülkeye bir kez kapağı atan bir kişinin kalmaya devam etme olasılığının yüksek olduğunu söylüyor. McCain, Meksika sınırındaki eyaletlerden Arizona’yı temsil ediyor. Nitekim 2013 yılında sınırdan kaçak girmeye çalışırken yakalanan 21 bin Orta Amerikalı çocuktan yalnızca 1700 kadarı sınır dışı edilmiş. McCain’e göre bu da, kaçak çocukların geldikleri ülkelerde Amerika’da kalacakları yönünde yeterli izlenim bırakmaya yetiyor.

Obama da, bazı Kongre üyeleri de bu tarz göçmenlik davalarına özel yargıçların bakmasını ve davanın iki haftada çözümlenmesini istiyor. Ayrıca 2008 yasasının diğer ülkeleri de kapsayacak şekilde genişletilmesi ve bu kaçakların derhal sınırdışı edilmesi de, bir başka öneri olarak ortaya atıldı. 2008 yasası uyarınca yalnızca Meksikalı kaçaklar gecikmeden ülkelerine gönderiliyor.

Amerikan yasalarına göre ülkeye kaçak giren diğer yabancılar – ki buna Orta Amerikalı bu çocuklar da dahil – ülkelerinde ırk, din, etnik köken ve siyasi bağları gerekçesiyle kötü muameleye maruz kalacaklarını ispatlarlarsa, bu durumda sığınma hakkı elde edebiliyorlar.