ANKARA - WASHINGTON — “Başbakan Erdoğan’ın 1915’te Ermeniler’in çektiği acıları tarihi bir şekilde onaylamasını memnunlukla karşılıyoruz” diyen ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Jen Psaki, günlük basın brifinginde yaptığı açıklamada bunun “gerçeklerin tamamen, dürüstçe ve adil bir şekilde tanınması yönünde olumlu bir adım olmasını ve Türkler’le Ermeniler arasındaki uzlaşma sürecini ilerletmesini umduklarını” söyledi.

Psaki, Başbakanlık tarafından 9 ayrı dilde yayınlanan açıklamayı “olumlu bir adım” olarak niteledi. Açıklama, Doğu ve Batı Ermenice çeviriler içeriyor.

Türkiye 1915’te Ermeniler’e yönelik soykırım iddialarını resmen doğrulamıyor ve Ankara uzun bir süredir, bu sorunun siyasetçiler tarafından değil, tarihçiler tarafından tartışılması yönünde çaba gösteriyor.

Başbakanlık Basın Merkezi'nin internet sitesinde yayınlanan açıklama, Ermeniler’in Birinci Dünya Savaşı sırasındaki tehciri sırasında yaşadıklarını acıları ilk kez resmen tanıyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamasında “Osmanlı İmparatorluğu vatandaşı herkes gibi Ermenilerin de o dönemde yaşadıkları acıların hatıralarını anmalarını anlamak ve paylaşmak bir insanlık vazifesidir,” ifadesine yer veriliyor. Açıklamada Erdoğan, savaş sırasında Osmanlı İmparatorluğu bünyesindeki tüm etnik ve dini unsurların acı çektiğini vurguluyor ve 1915 olaylarının “Türkiye karşıtlığı ve siyasi çatışma bahanesi olarak” kullanılamayacağını savunuyor.

Soykırım iddialarının, ortak tarihi komisyon aracılığıyla incelenmesi yönündeki Türkiye’nin resmi tezlerine de vurgu yapan açıklamanın sonunda, “Aynı dönemde benzer koşullarda yaşamını yitiren, etnik ve dini kökeni ne olursa olsun tüm Osmanlı vatandaşlarını da rahmetle ve saygıyla anıyoruz” deniyor.
ANCA: ‘Ankara soykırım inkarını yeniden ambalajladı’

Washington, Ankara’nın 24 Nisan’ın yıldönümü dolayısıyla yayınladığı açıklamayı memnunlukla karşılasa da Amerika’daki tüm tepkiler aynı derecede olumlu değil. Olumsuz tepki, açıklamayı “Türkiye’nin inkar politikasının devamı” şeklinde değerlendiren Amerika Ermeni Ulusal Komitesi’nden (ANCA) geldi.

Ankara’yı “soykırım inkarını yeniden ambalajlamakla” suçlayan Komite başkanı Aram Hamparian açıklamasında “Başbakan Erdoğan’ın bugünkü açıklaması, Ermeni Soykırımı’nın sorumluluğundan boşuna bir kaçıştır” dedi. Hamparian, Türk hükümetini “cezasız kalan bir uluslararası suçu, basit ve çözülmemiş bir ikili çatışmaya indirgemekle” suçlarken, “çarpık zihniyet” diye tanımladığı bu yaklaşımın uluslararası hukuk ve ahlak çerçevesinde kabul görmeyeceğini savundu.

Amerika’daki Ermeni diasporası, adaylığında söz verdiği gibi Beyaz Saray’ın 24 Nisan açıklamalarında ‘soykırım’ ifadesini kullanmayan Başkan Barack Obama’ya son derece öfkeli. Obama, 2009’da göreve gelmesinden bu yana her yıl 24 Nisan’da yayınladığı Beyaz Saray mesajında 1915 olaylarını Ermenice “Meds Yeghern – Büyük Felaket” ifadesiyle tanımlıyor.

Erdoğan: ‘Karabağ sorunu çözülmeden normalleşme olmaz’

Başbakan Erdoğan, 23 Nisan Özel Oturumu'na katıldığı TBMM Genel Kurulu'ndan çıkışında açıklamasıyla ilgili sorular üzerine Erdoğan, “Bizim geçmişte yaptığımız başka açıklamalar da var. Açıklamada birşey daha söylüyoruz diyoruz ki, ‘Osmanlı vatandaşları’ diyoruz. Tabii o zaman sadece Ermeniler ölmedi aynı zamanda farklı vatandaşlar da öldü. Türkler de öldü, Boşnaklar, Arnavutlar öldü. Hepsine rahmet diliyoruz ve kendileriyle ilgili anma törenleri olmalı. Böyle anma törenlerinden daha makul ne olabilir ki. Ama dünyada istismar aracı olarak kullanmaları yanlış bunu da söyledik, söylüyoruz. Karşı tarafın atacağı adımlar da var. Biz zaten gereken adımları attık” dedi.

Başbakan Erdoğan, TBMM'deki 23 Nisan resepsiyonunda ikinci kez soruları yanıtladı. Erdoğan, “Artık her alanda normalleşmeye gitmek lazım. Ancak Dağlık Karabağ sorunu çözülmeden bir adım atamayız” diye konuştu.

Aynı resepsiyonda görüşleri sorulan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da ”Tarih siyah beyaz değildir. Herkes acıları paylaşma erdemini göstermeli. Umarım uzattığımız el havada kalmaz. Türkiye baskılar altında açıklama yapmaz, açıklama konjonktürel değildir” dedi.
Bahçeli: ‘Erdoğan Obama’nın 24 Nisan mesajını erkenden selamladı’

Erdoğan’ın açıklamasına Türkiye’de en sert tepki Milliyetçi Hareket Partisi Başkanı Devlet Bahçeli’den geldi. Bahçeli yazılı açıklamasında, “TBMM’nin 94’ncü kuruluş yıldönümünün kutlandığı önemli ve tarihi bir günde Başbakan’ın yalana dayalı ‘1915 Olayları’na ilişkin köhne mesajı milli vicdanlar tarafından şaşkınlık ve öfkeyle karşılanmıştır” ifadesine yer verdi.

24 Nisan için taziye mesajı yayınlayan Başbakan Erdoğan’ın, ‘Erivan ağzıyla mesaj yayınladığını’ ve ‘Diaspora Lobisi’nin gözüne girmek için sevimlilik yarışına’ girdiğini iddia eden Bahçeli, “Türkiye’nin milli meselelerine bu denli yabancılaşmış, tarihi hakikatleri çarpıtarak pusuda bekleyen mihrakların eline bu kadar koz verme merak ve amacında olmuş ikinci bir siyasi şahsiyete rastlanmamıştır” dedi.

Bahçeli, ayrıca Erdoğan’ın açıklamasının “ABD’yle gerilen ilişkileri tamir etmeyi” amaçladığını savundu.