ANKARA - MİT yasa teklifi, AKP Çankırı Milletvekili İdris Şahin ve Niğde Milletvekili Alpaslan Kavaklıoğlu’nun imzasıyla 19 Şubat’ta TBMM’ye sunulmuştu.

Ancak AKP’li vekillerin teklifi görünümünde olmakla birlikte yasa metnini, doğrudan MİT’in kaleme aldığı ortaya çıkmıştı.
Muhalefet cephesinden MİT’e verdiği geniş yetkiler nedeniyle eleştiri konusu olan teklif, aynı zamanda iletişim ve basın özgürlüğünü kısıtlayıcı hükümleri nedeniyle de tartışma yaratmıştı.

Ancak İçişleri Komisyonu’nda AKP’den çok kısmi değişiklik adımı gelmişti. AKP Grubu, 28 Şubat’ta beklenmedikrşekilde teklifi seçimler öncesinde yasalaştırma ısrarından vazgeçmişti. Ancak sonra bunun 4 eski bakan hakkındaki fezlekeler görüşülmeden Meclis’i kapatma ihtiyacından doğduğu ortaya çıkmıştı. Şimdiyse MİT yasa teklifi, yeniden TBMM Genel Kurulu’ndan görüşülecek.

AKP Grubu’ndan edinilen bilgiye göre, TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmeler sırasında, yasa teklifinde yine çok kısmi değişiklikler yapılması öngörüldü. Örneğin, basın özgürlüğüyle ilgili hükümde değişiklik yapılacak. Teklifteki mevcut hükme göre; MİT belgesi yayınlayan gazeteci, sorumlu editör, medya patronu ve yayınlama aşamasındaki tüm ilgililer dolayısıyla matbaa işçisi dahi cezalandırılacak. Basın sektöründeki bu kişiler, MİT ile ilgili bilgi ve belgelerin yayınlanması durumunda 3 yıldan 9 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya gelecek.
Ancak AKP, sadece MİT'e ilişkin haberi kaleme alan muhabire yönelik hapis cezası verilmesi şeklinde teklifte değişiklik yapılmasını planladı.

Peki MİT teklifinde neler vardı?

Teklife göre, hiçbir kurum MİT'ten bilgi belge saklayamayacak. Dolayısıyla Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün onayladığı internet düzenlemesi kapsamında, artık Türkiye'deki herkese ait internetteki tıklama bilgilerini de 2 yıl boyunca saklamakla yükümlü olacak Erişim Sağlayıcılar Birliği de MİT'e bilgi vermek zorunda olacak.

Böylece MİT, herkesin hangi siteye girdiği, ne kadar kaldığı, kimlerle iletişime geçtiği gibi bilgileri içeren internet trafik bilgilerini de edinebilecek. Türkiye'de internet ortamını ve iletişim ağını devlet adına düzenlemek ve denetlemekle de sorumlu Telekomüniskasyon İletişim Başkanlığı da bir kamu kurumu olarak MİT'in taleplerini yerine getirecek. Böylece GSM şirketlerince yasa gereği 5 yıl boyunca tutulmak zorunda olan kimin kimi aradığı, ne kadar süreyle konuştuğu, kime mesaj çektiği gibi detaylı kayıtlar da TİB aracılığıyla MİT tarafından istenebilecek

MİT, yargıdan dosya alabilecek

MİT, teklife göre, Türk Ceza Kanunu'ndaki ''4. Bölüm: Devlet güvenliğine karşı suçlar'', ''5. Bölüm: Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar'', ''6. Bölüm: Milli savunmaya karşı suçlar'' ve ''7. Bölüm: Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk'' bölümlerindeki suçlar hakkında yargıdaki tüm dosyalara erişim hakkına sahip olacak. Dolayısıyla MİT, sadece casusluk suçları değil devlete karşı işlenen suçlar ile darbe, darbe teşebbüsü, örgüt üyeliği gibi suçlarından yürütülen tüm soruşturma ve davalardaki bilgi ve belgelerin örneğini alabilecek. Böylece Ceza Muhakemesi Kanunu'ndaki "hazırlık soruşturmalarının gizliliği" ilkesi böylece MİT'e karşı geçerli olmayacak.

Yine teklife göre, yargı da, TCK'daki aynı bölümlerdeki suçlar hakkında soruşturmalar söz konusu olduğunda MİT'ten bilgi-belge alabilecekti. Ancak hükümet, bir anlamda yargıya MİT'in sağlayacağı bilgi-belge konusunda İçişleri Komisyonu'nda çalım attı ve teklifteki düzenlemeyi önergeyle değiştirdi. Komisyonda, MİT'ten yargı tarafından bilgi-belge istenmesini daha da sınırlayacak şekilde önerge verildi. Böylece MİT'ten, sadece ''devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk'' kapsamında TCK'da tanımlanmış suçlara ilişkin adli soruşturma ve kovuşturmalarda bilgi talep edilebilecek.
Teklifte mevcut haliyle MİT'in yargıdan talep edebileceği dosya kapsamı oldukça geniş tutulmasına karşın yargı tarafından MİT'ten alınabilecek her türlü bilgi-belge sınırlanmış oldu.

Yurtdışında operasyon yetkisi olacak

Teklife göre, MİT, dış güvenlik, terörle mücadele ve milli güvenliğe ilişkin konularda Bakanlar Kurulu tarafından yetkilendirilecek. MİT yurtiçi operasyon yapabildiği gibi yurtdışı operasyonda yapabilecek. Bu durumda MİT’e birçok yeni kadro ve silah alınmasını da gündeme getirebilecek.

PKK ile müzakereye güvence gelecek

Teklif, MİT personeline dokunulmazlık zırhı da getiriyor. MİT hakkındaki imzasız şikayetler dikkate alınamayacak. Savcılar, MİT “Görev gereği yaptılar” derse, MİT mensuplarına karşı soruşturma açamayacak. MİT Müsteşarı'nı ise sadece Yargıtay yargılayabilecek.
Teklifte “MİT mensupları görevlerini yerine getirirken ceza ve infaz kurumlarındaki tutuklu ve hükümlülerle önceden bilgi vermek suretiyle görüşebilir, görevinin gereği terör örgütleri dahil olmak üzere milli güvenliği tehdit eden bütün yapılarla irtibat kurabilir” hükmü de yer aldı. Böylece MİT’in PKK Lideri Abdullah Öcalan ile tutuklu bulunduğu İmralı'daki görüşmeler ile Oslo'da PKK yöneticileriyle yürütülen müzakereler de yasal güvenceye kavuşmuş olacak.

Yıldız Yazıcıoğlu