Şili’de 2 Nisan 2014 Çarşamba günü, yerel saate göre 18.46’da, Türkiye saatine göre 23:46’da, 10 km sığ odak derinliğinde, M= 8,2 büyüklüğünde bir deprem Pasifik Okyanusunu içinde oldu.

Deprem Nazca kaysağının (levhasının) Şili, Güney Amerika altına yılda 8,4 cm hızla daldığı Iquique baykal(okyanus) altı sırtına denk gelen dalma batma kuşağında oldu. Batıdaki Nazca kuşağı Güney Amerika’yı doğuya doğru kaktırıp sıkıştırırken gerginlik boşaldı.

Depremde yaklaşık 24,1 erg’kik güre boşaldı. Yaklaşık gücü 1100 atom bombasına denkti. Gölçük depreminin yaklaşık 8,3 katı büyük bir depremdi.

Depremin odağı Güney Amerika’nın doğusunda, Şili ile Peru sınırında ana karanın büküldüğü köşede oldu. En yakın olan il Iquique kenti. En çok etkilediği bölgeler Arica ile Tarapaca bölgeleri. Deprem 58 saniye sürdü. Deprem 1999 Gölcük depreminden 8,3 kat büyük. Depremde çıkan güre (enerji) 1024,1 erg dolayında. Depremin ardından bir saat içinde en büyüğü 6,2 olmak üzere 8 artçı deprem oluşmuştur. Deprem yüksekliği 2 metreyi bulan süpürtü(tsunami) dalgalarının oluşması, deprem işleyişinin düşey bileşeninin küçüklüğünü gösterir.

Ayni odağın bulunduğu yerde 16 Mart 2014’de M=6,7 Richter büyüklüğünde bir öncü deprem ile 0,28 metre yüksekliğinde süpürtü dalgası oluşmuştu.

Şili’de 27 Şubat 2010’da da yerel saat 03:34’de, 35 km derinde, M= 8,8 büyüklüğünde bir deprem karaya 115 km uzakta deniz içinde olmuş 500 kişi ölmüştü. Depremin odağı başkent Santiago'nun yaklaşık 320 km güneyindeki Concepcion kenti çevresinde olan deprem 90 saniye sürmüştü. Gölcük depreminden 1500 kat büyüktü. Depremde 1025 erg dolayında güre boşalmıştı. Depremin ardından en büyüğü 6,9 olmak üzere artçı depremler oluşmuştu.

Şili’de 1960 yılında yine Nazca kaysağının doğusunda 9,5 büyüklüğünde bir deprem olmuş, 5 bin kişi ölmüştü.

Şimdi ne olacak?

8.2'lik depremden çıkan yaklaşık 1100 atom bombasındaki gücün yarattığı sarsım dalgaları yerin 6372 km derinliğindeki yerin göbeğindeki çekirdeğine dek sarstı. Bu nedenle yeryuvarı en az 7 ile 10 gün salınacak bu arada dış kabuktaki kırıklar gıcırdayarak oynayacak.

Bu oynamalar sırasında boşalma düzeyine dek yüklenmiş olan yerlerde yeni depremler olacak.

Olacak depremlerin çoğu, deprem odağına 150 km yarı çaplı alanda beklenirken diğerleri uzak etki olarak başka ülkelerde görülebilecek.

Şili depreminin artçıları 2 ile 3 yıl sürebilecektir. Depremin yıkım gücü VIII dolayında gerçekleşmiştir.

Bu deprem kuşağı Türkiye diri kırık işleyişiyle ilişkili değildir. Ancak gerginliğin boşalma eşiğine dek gerildiği yerlerde tüm yeryüzünde yeni depremleri tetikleyebilir. DHA