İnsan ihtiyaçlarının sınırsız olduğu dünyamızda, buna karşılık doğadaki kaynakların ( Petrol,Su,Toprak ) sınırlı olduğu, ekonomi kurumunun da bu “arz-talep” ilişkisini tanımlamaya çalıştığı, ifade edilmektedir. İnsanoğlunun doğayla olan ilişkisini, kendini savunmak ve karnını doyurmak olarak tanımlarken, iktisat tarihçilerinin tezlerinde; binlerce yıllık toplumsal hayatın şekillenmesinde; Üretim faktörleri olan “Toprak, Emek ve Sermaye”nin önemli bir rol oynadığı bahis edilmektedir. Klasik, Neo klasik ve Çağdaş yönetim yaklaşımlarının, her dönem için farklı olarak tanımladığı ekonomi kurum ve kuruluşlarının, bu günkü Bilgi Çağında ki; tanımı “Yeni Ekonomi” olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bilim ve teknolojilerdeki yeni gelişmeler, Bilgi çağındaki tüm kurumları yeniden tanımlamaya başlamıştır.. Bilgiye ulaşmanı kanallarındaki artış ve hız, akıl almaz bir şekilde, gün geçtikçe artmaktadır. Her çağdaki farklı gelişmeler, ekonomi kurumuna ilişkin yapıların değişmesine neden olmuştur.. Zaman zaman görüşlerini benimsemiş olduğum, Futurolog yazar; Alvin Toffler, Zenginlik Devrimi, Üçüncü Dalga, Şok kitaplarında bahsetmiş olduğu, yeni ekonomik sistemlerin, dünyadaki bir çok geleneksel yapıyı değiştireceğini, yıllar önce kitaplarında ve konferanslarında ifade etmişti.

Günümüzde, her alanda gelmiş olduğumuz süreçlerin ve gelişmelerin, son 50 yıllık analizini karşılaştırmalı olarak yaptığımızda, mesele daha net anlaşılacaktır. Tüm bu gelişmelerin ışığında konuya, Futbol kurumu açısından baktığımızda, Futbol Ekonomisi tarihinin hiç kuşkusuz en anlamı dönemeci, Avrupa’daki 18. Yüzyılın sonlarında başlayan, Sanayi Devrimi olmuştur. Kömürün kullanılması, buhar kazanlarının devreye girmesi ile, Toprağa dayalı sistemlerin makinalara göre şekillenmeye başlamasıyla, yeni fabrikaların kurulması, üretim bantlarını devreye girmesi gibi bir çok yeni sistem, hayatın her alanında bir çok toplumsal ve sosyal gelişmeyi de etkilemiştir. Avrupa’ da Elitlerin, Köylülerin yanı sıra yeni bir sınıf olan İşçi sınıfı ortaya çıkmasıyla, daha önceleri elitlerin oyunu olan futbol, endüstri devrimi ile birlikte, kuralaştırılarak, kurumsallaştırılarak, şekil değiştirerek, işçi sınıfını oyunu olarak yeniden tanımlanmıştır. Bu hızlı gelişmeler, İşiçi sınıfının sendikal haklarından doğan, boş zaman tüketimi içersinde, futbolun önemli bir yer almasına neden olmuştur. Önceleri İnsanların hafta sonları bir araya gelerek, çeşitli topluluklar ve gruplar halinde eğlenmelerine öncülük eden futbol, bir toplumsal kurum olan Futbol Kulüplerini kurulmasına’ da öncülük etmiştir. Her hangi bir kişi ve kuruma bağlı olmaksızın , 24 Ekim 1857'de kurulan “Sheffield FC” futbol kulübü ile birlikte, ingiltere’deki örneklerinin yanı sıra, dünyada ve ülkemizdeki futbolun ve kurumlarının, yüzyıllık kısa tarihini incelediğimizde, futbolun ve kurumlarının, dünyadaki sosyo-ekonomik gelişmelere paralel olarak, idari, mali ve sportif anlamda, ne kadar farklı mesafe aldıklarını, çok rahatlıkla analiz edebiliriz.

Ekonomik anlamda; topraktan pazara, taşınan malların, takas yolu ile el değiştirdiği bir süreçten, internet üzerinden yapılan online alışveriş sistemlerinin gelişmesi ile birlikte; Pazar tezgahlarının bakkala, bakkalların, marketlere, marketlerin süpermarketlere, süper marketlerin hipermarketlere, hipermarketlerinde nihayetinde, e-shoplar’a dönüştüğü bu ekonomi döngü içerisinde, Futbol Kulüplerinin de, Dernekler statüsünden uzak, Şirket mantıklarına uyarlanarak, Marketler dönüştüğü görülmektedir.

Geçmişte; boş zamanları değerlendirmeye yönelik olarak kurulan Futbol kulüpleri, bu gün milyon dolarlık bütçeleri ile, yapılarını bir markete çevirerek, Futbolcu transferleri, Televizyon gelirleri, Şans oyunları gelirlerinin yanı sıra, Forma, Havlu, Flama, Bayrak, Şapka, Bilet, Kredi Kartı, Gazete, Dergi, CD ,Web Sayfası, Yiyecek, İçecek gibi ürünler geliştirerek, Seyahat, Tatil, Yaz Okulu, Konser gibi organizasyonlar düzenleyerek; Ulaşım, İletişim, İnşaat, Gıda, Tekstil ve Turizm Güvenlik gibi çok sektöre yönelik faaliyetler ve ilişkiler geliştirerek gün geçtikçe ürün ve hizmet alanlarını maketlerdeki gibi artırmaktadırlar. Yeni ekonomik düzende Futbol Marketine dönüşen kulüpler, yakın bir gelecekte güçlerini birleştirerek, yeni ürün ve hizmetleri ve organizasyonları ile Hipermarketlere dönüşeceklerdir. Futbolun Yeni Hipermarketleri, Amerikan Profesyonel Basketbol (NBA), Atletizm’deki Golden, Diamond League gibi organizasyonlarının benzeri olarak, Emirates Kupası, Barselonanın Filistin ve İsrail etkinliği gibi, özel ve profesyonel organizasyonlar, Futbol pazarında payını gün geçtikçe artıracaklardır. Fakat hiçbir zaman unutmamalıdır ki; yeni ekonomik düzende, büyük balık küçük balığı yutmaktadır. Futbol otoriteleri önlem almazlarsa, yakın bir gelecek de Hipermarketlerin Bakkalları yuttuğu gibi, büyük kulüpler de küçük kulüpleri yutacaktır.

Sebahattin Devecioğlu | FIRAT UNIVERSITESI | This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. | 2014